BERDAKWAH MELALUI FILEM

Dakwah: Satu Realiti

Dakwah merupakan satu kewajipan yang menjadi tanggungjawab dan amanah setiap ummat Islam. Rasulullah SAW telah menjalankan dakwah kepada Kaum Arab Quraisy dan seterusnya dakwah itu diwarisi oleh para sahabat sehinggalah ke generasi hari ini. Rantaian kerja dakwah yang telah dilaksanakan semenjak dari dahulu lagi telah memberikan kefahaman kepada ummat manusia akan ajaran Islam yang Syumul dan Bersederhana ini.

Keberjayaan sesuatu urusan ataupun gerak kerja dakwah dipengaruhi oleh banyak faktor dan salah satu daripadanya ialah method atau cara dakwah yang berkesan dan tepat. Lihat sahajalah bagaimana Rasulullah SAW yang telah menjalankan dakwah dalam pelbagai bentuk dan cara. Method dakwah ini mestilah meraikan suasana masyarakat pada sesuatu tempat, agar ianya berjaya menarik minat dan mudah diterima oleh masyarakat di kawasan tersebut.

Dalam zaman moden yang diwarnai dengan pelbagai kemudahan dan teknologi, urusan dakwah dilihat semakin mencabar, namun dalam masa yang sama ia dilihat semakin mudah dan skopnya semakin meluas. Saya katakan ianya semakin mecabar kerana para pendakwah perlulah menguasai segala teknologi yang ada pada hari ini bagi memastikan sasaran dakwah itu lebih meluas dan method yang digunakan adalah sesuai dengan keadaan dan realiti pada ketika ini.

Kini, salah satu method dakwah yang saya lihat seharusnya dimanipulasikan oleh para pendakwah ialah melalui hiburan. Dan saya rasakan, dalam suasana sekarang, antara ruang atau medium hiburan yang boleh digunakan ialah melalui Filem. Ini kerana, industri perfileman di seluruh dunia kini begitu cepat berkembang, dan apa yang merisaukan dan mendukacitakan kita ialah golongan yang menguasai industri ini ialah Yahudi dan Kristian.

Kebobrokan Industri Filem Malaysia

Di Malaysia, industri perfileman juga dilihat semakin berkembang dan mendapat perhatian yang serius dari pelbagai pihak. Saban tahun, jumlah filem yang dihasilkan semakin bertambah selari juga dengan peningkatan kualiti filem yang dihasilkan. Jika dahulu, kebanyakan para pengarah filem adalah mereka yang sudah mencapai usia tua, namun kini telah lahir ramai pengarah muda yang mampu menghasilkan karya yang lebih berkuali dan menarik. Siapa tidak kenal dengan Syamsul Yusof, Ahmad Idham dan Farid Kamil yang merupakan beberapa contoh pengarah muda yang telah menggegarkan industri filem.

Namun begitu, disebalik perkembangan pesat industri filem di Malaysia ini, terselit juga perkara-perkara negatif yang memberi kesan kepada masyarakat umum. Beberapa tahun kebelakangan ini, kita dapat melihat bagaimana industri filem dilimpahi dengan karya-karya yang bertemakan ‘Hantu’ sehinggakan ramai dikalangan pengarah filem yang mengambil pendekatan untuk menghasilkan filem berkonsepkan mistik ini. Selepas itu, muncul pula filem yang bertemakan ‘gansterism’, ‘lumba haram’ dan ‘kongsi gelap’ yang berkembang selari dengan filem berkonsepkan mistik tadi.

Walaupun filem berkonsepkan percintaan dan kekeluargaan masih mendapat tempat dikalangan  pengarah lama, namun karya-karya yang dihasilkan oleh orang baru dilihat lebih menarik minat masyarakat untuk menontonnya. Kini, kontroversi yang melanda industri perfileman negara dilihat semakin parah dan berlaku banyak perkara negatif hasil daripada pengaruh filem barat yang cuba diterjemahkan ke dalam industri filem tempatan. Ada yang mengatakan bahawa untuk maju kehadapan dan mendapat pengiktirafan antarabangsa, industri filem Malaysia perlulah lebih terbuka dan bersifat global. Hasilnya berlakulah pelbagai kebobrokan dan kehancuran nilai dalam industri filem negara.

Terbaru, filem Ombak Rindu mendapat banyak kritikan daripada banyak pihak kerana memaparkan adegan ranjang suami isteri. Bukan itu sahaja, jalan cerita yang mengambarkan kedhaifan seorang ustazah yang diperlakukan dengan sedemikian rupa sedikit sebanyak memberikan kesan negatif kepada masyarakat dalam memahami Islam dengar sebenar-benarnya. Bahkan banyak lagi filem-filem yang dihasilkan kini banyak menayangkan keseksian para pelakon wanitanya dan juga unsur-unsur keganasan yang boleh mempengaruhi pemikiran remaja dan anak muda masa kini.

Filem Sebagai Medium Baru Dakwah

Walaupun semua filem yang dihasilkan ini akan melalui proses tapisan daripada FINAS, yang dikatakan turut dianggotai oleh panel penasihat bahagian agama, namun ia dilihat masih belum cukup untuk mengurangkan dan menyekat perkara-perkara negative seperti yang disebutkan di atas. Banyak lagi usaha dan diskusi yang perlu dilakukan untuk mengatasi masalah ini. 

Penulis melihat, perkembangan industri filem hari ini perlu digunakan dengan sebaiknya oleh para pendakwah untuk meyebarluaskan sasaran dakwah kepada masyarakat umum. Lihat sahaja contohnya di Indonesia, filem-filem Islamik yang dihasilkan turut mendapat sokongan daripada masyarakat umum. Filem seperti Sang Murabbi, Ayat-Ayat Cinta, Ketika Cinta Bertasbih dan banyak lagi, bukan sahaja memaparkan tema-tema kebiasaan seperti filem lain, namun apa yang lebih penting lagi ialah kemampuan mereka untuk menyelitkan unsur-unsur Islam dan ajaran agama yang secara tidak lansung menjadi satu pengisian dakwah kepada para penontonnya.

Di Malaysia juga sebenarnya sudah ada usaha untuk mengahasilkan filem-filem yang mengandungi unsur-unsur Islam dan dakwah, namun kesannya tidak sebesar yang berlaku di negara jiran iaitu Indonesia. Filem-filem ini masih lagi dibayangi dengan kehebatan dan kualiti yang ada pada filem-filem yang lain. Pun begitu, ruang untuk mengetengahkan dan seterusnya memartabatkan filem berunsur Islam masih lagi ada dan ianya perlulah dipergunakan dengan sebaik-baiknya oleh para pendakwah. 

Hakikatnya, banyak filem-filem pendek yang bertemakan ajaran Islam yang telah dihasilkan oleh pelbagai pihak yang dapat ditonton di internet. Jika langkah awal ini dipanjangkan lagi dengan penghasilan filem yang sebenar, maka tidak mustahil suatu hari nanti, filem Islamik ini akan mendapat tempat di hati para pengarah dan juga para penonton. Penulis ingin sekali melihat keterlibatan institusi dan badan dakwah ke dalam industri filem bagi mencurahkan idea dan memanipulasikan medium baru bagi dakwah ini. Ruang dan peluangnya tersangatlah luas, dan apa yang perlu dilakukan adalah sedikit perancangan yang strategik dan bersistematik bagi memastikan ianya menjadi satu medium dakwah yang sangat berkesan dan bermanfaat untuk semua.

Dakwah Itu Fleksibel, Filem Antara Jalannya

Akhir sekali, penulis sangat tertarik dengan satu karya filem pendek yang telah dihasilkan oleh sekumpulan anak muda melalui One Heart Creative Solution, yang bertajuk ‘Gua Ikut Enta’ yang dihasilkan sempena dengan Ijtima’ Tarbawi Pemuda PAS yang lepas. Ini adalah salah satu contoh kejayaan kecil usaha dakwah melalui filem yang akan menjadi satu titik mula kepada usaha dan gerak kerja yang lebih besar dan mencabar.

Penghijrahan beberapa artis terkenal tanah air juga menunjukkan kepada kita bahawa mereka yang terlibat dalam industri filem ini bukanlah orang yang jahil agama, tetapi sebaliknya mereka memerlukan bimbingan dan bantuan daripada para pendakwah. Mereka yang berhijrah ini boleh diajak untuk terus terlibat dalam industri filem ataupun hiburan namun dalam ‘rumah’ atau ‘kapal’ yang berbeza. Bukan itu sahaja, medium hiburan yang lain seperti teater, nyanyian, dikir barat dan seumpama dengannya juga boleh digunakan sebagai medium dakwah.

Inilah cantiknya dakwah dalam Islam. Ianya bukanlah bersifat jumud, bahkan sangat fleksibel bagi meraikan suasana dan keadaan pada sesuatu zaman dan tempat. Jalan dan medium dakwah itu sangatlah luas dan besar, dan kini industri filem menyediakan satu medium yang baik sesuai dengan kehendak dan permintaan masyarakat masa kini. Ayuh pada pendakwah, janganlah malu untuk menjadi seorang pengarah mahupun pelakon. Siapa tahu, dengan lakonan anda dalam filem akan membuka hati masyarakat untuk kembali kepada Islam.

Mohd Afif Rabbani Abdullah,

Kota Bharu, Kelantan Darul Naim.